หอมแดงหอมแดงเป็นหัวของต้นหอมแดง
อันมีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Eleutherine americana (Aubl.) Merr.
มีชื่อพ้อง Eleutherine palmaefolia (L.) Merr.
ในวงศ์ lridaceae
บางถิ่นเรียก ว่านไก่แดง ว่านข้าว ว่านหมาก (พายัพ) ว่านเพลาะ (เชียงใหม่) ว่านหอมแดง (ภาคกลาง)
หอมแดงเป็นไม้ล้มลุก อายุหลายปี มีหัวใต้ดินรูปไข่ หัวมีเนื้อสีแดงเข้ม ลำต้นอยู่เหนือดิน ตั้งมุมขึ้น ใบแทงขึ้นมาจากพื้นดิน รูปใบหอก จีบซ้อนกันคล้ายพัด กว้าง ๑ - ๒.๕ ซม. ยาว ๒๕ - ๖๐ เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบแคบ ขอบใบเรียบ ใบที่ออกตามลำต้นมีขนาดเล็ก ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อยาว ๒.๕ - ๔ซม. ตั้งตรงและหรือโค้ง กาบหุ้มดอกมี ๒ - ๑๐ กาบ ซ้อนกัรอยู่ที่ซอกใบใกล้ยอด ยาว ๑๒ - ๑๖มม.สีเขียว ดอกมี ๕ - ๑๐ ดอก ก้านดอกยาว ๑ - ๑.๕ ซม. อยู่ในกาบหุ้มดอก ดอกมีกลีบ ๖ กลีบ เรียงเป็น ๒ วง รูปขอบขนาน รูปไข่กลับ หรือรูปช้อน กว้าง ๑.๕ - ๓๕ ซม. กลับที่อยู่วงในมีขนาดเล็กกว่ากลีบที่อยู่วงนอก เกสรเพศผู้มี ๓ อัน มีสีเหลืองสด ติดอยู่ที่โคนกลีบดอก ก้านเกสรเพศผู้ไม่ติดกัน รูปขอบขนาน หัวตัดมี ๓ ช่อง เมล็ดรูปรี อัดกันแน่นหอมแดงนี้ชาวนาภาคอีสานขยายพันธุ์ไว้ที่มุมคันนา เพื่อบูชาเจ้าแม่โพสพ ลางถิ่นจึงเรียก ว่านข้าว คงเป็นเพราะชาวบ้านเชื่อว่าวันนี้จะช่วยให้ข้าวนาเจริญงอกงาม
ตำราสรรพคุณยาโบราณว่า หอมแดงมีรสร้อน มีสรรพคุณขับลมในกระเพาะอาหารและลำไส้ และตามชนบทใช้หัวตำสุมกระหม่อมเด็กแก้หวัด
คำค้นหาที่เกี่ยวข้อง :
สรรพคุณหอมเเดง
