HDMI Version คืออะไร ?
การที่ระบบ HDMI จะทำงานอย่างสมบูรณ์ครบถ้วนได้นั้น อุปกรณ์ในระบบจะต้องรองรับมาตรฐานในระดับเดียวกัน หากอุปกรณ์หนึ่งใดด้อยกว่าในเรื่องของการรองรับมาตรฐาน แม้ระบบจะยังคงใช้งานได้ (เห็นภาพ ได้ยินเสียง) แต่อาจส่งผลกระทบกับฟีเจอร์ปลีกย่อยอื่น ๆ ไม่สามารถใช้งานได้ หรือประสิทธิภาพการใช้งานลดลง ซึ่งเกี่ยวเนื่องถึงศักยภาพที่ผู้ใช้จะได้รับจากระบบโดยตรง… ว่าแต่ HDMI มันไม่ได้มาตรฐานหรืออย่างไร จึงต้องเพิ่มนู่นเพิ่มนี่ งงไปหมด ?
หากสังเกตจะพบว่าในช่วงแรกที่อุปกรณ์ HDMI ถูกนำเสนอสู่ตลาดใหม่ ๆ อาจเป็นด้วยเหตุที่ผู้ผลิตยังไม่มีการกำหนดทิศทางที่ชัดเจนในมาตรฐานมากนัก (ขณะนั้นยังอยู่ช่วงคาบเกี่ยวของสงครามฟอร์แม็ตระหว่างค่าย Blu-ray กับ HD-DVD ต่างฝ่ายต่างก็แย่งกันกำหนดมาตรฐานของตัวเอง) หรือจะว่าเป็นผลของการกระตุ้นตลาดด้วยความพยายามเพิ่มเติมประโยชน์ใหม่ ๆ ให้กับผู้บริโภคก็ตามที… จะพบว่าผู้ผลิตได้ทำการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงมาตรฐานโดยทยอยเพิ่มเติมคุณสมบัติใหม่เข้ามาอย่างต่อเนื่องเรื่อย ๆ ซึ่งก็ถือเป็นเรื่องดีทีเราจะได้ใช้ประโยชน์จากอุปกรณ์เหล่านี้ได้กว้างมากยิ่งขึ้น แต่ทว่า เมื่อมีการปรับเปลี่ยนเพิ่มบ่อยครั้งเข้าก็ชักจะสับสน !! เพราะไม่รู้จะแยกแยะความแตกต่างระหว่างอุปกรณ์รุ่นเก่า (ที่ออกมาตอนมาตรฐานเก่า) กับรุ่นใหม่ (ซึ่งก็ยังไม่รู้ว่าผู้ผลิตจะผลิตตามมาตรฐานไหน เอาฟีเจอร์ใดใส่เข้ามาบ้าง)ด้วยเหตุนี้จึงได้มีการกำหนด “เวอร์ชั่น” ขึ้นมา เพื่อใช้อ้างอิงความแตกต่างทางมาตรฐาน อันเกี่ยวเนื่องไปถึงความสามารถในการรองรับฟีเจอร์ปลีกย่อยของอุปกรณ์ในมาตรฐาน HDMI
ดังนั้นหากจะบอกว่า HDMI Version เป็นข้อมูลที่ผู้ผลิตใช้ในการโปรโมทเพื่ออ้างถึงลำดับขั้นการพัฒนาของมาตรฐาน HDMI ก็คงได้ ซึ่งขณะเดียวกันมันก็ถูกใช้ในการแยกแยะความแตกต่างทางคุณสมบัติของระบบฮาร์ดแวร์ (ซึ่งรวมถึงสาย) เพื่อให้ทราบว่าอุปกรณ์นั้นสามารถทำอะไร และไม่สามารถทำอะไรได้บ้าง (แน่นอนว่าประเด็นนี้ถูกใช้ในเชิงการตลาดเพื่อโฆษณาสินค้าเช่นเดียวกัน)
| HDMI version | 1 | 1.1 | 1.2 1.2a | 1.3 | 1.3a 1.3b 1.3b1 1.3c | 1.4 | 1.4a |
| sRGB | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| YCbCr | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| 8 channel LPCM, 192 kHz, 24 bit audio capability | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Blu-ray Discand HD DVDvideo and audio at full resolution[F] | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Consumer Electronic Control (CEC)[G] | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| DVD-Audio support | No | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Super Audio CD (DSD) support[H] | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Deep Color | No | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| xvYCC | No | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Auto lip-sync | No | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Dolby TrueHD bitstream capable | No | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| DTS-HD Master Audio bitstream capable | No | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Updated list of CEC commands[I] | No | No | No | Yes | Yes | Yes | Yes |
| Ethernet channel | No | No | No | No | No | Yes | Yes |
| Audio return channel (ARC) | No | No | No | No | No | Yes | Yes |
| 4K × 2K Resolution Support | No | No | No | No | No | Yes | Yes |
| 3D over HDMI | No | No | No | No | Yes | Yes | Yes |
| 3D over HDMI 1080p60 | No | No | No | No | No | No | Yes |
*ตารางคุณสมบัติอ้างอิงจาก http://en.wikipedia.org/wiki/HDMI
เมื่อเปรียบเทียบฟีเจอร์จาก HDMI Version ที่ถูกเพิ่มเติมเข้ามาในแต่ละรอบ จะพบว่าในเวอร์ชั่นบุกเบิก (1.0) เริ่มต้นชูในเรื่องของระบบภาพความละเอียดสูง (720p, 1080i/p) ระบบเสียง LPCM (up to 24-bit/192kHz 8Ch.) และ CEC (Consumer Electronics Control); 1.1 รองรับระบบเสียงของ DVD-A (Backward compatibility มาตรฐาน Consumer Hi-Res Audio ยุคแรก ๆ) ; 1.2 รองรับระบบเสียง DSD Bit-stream (Backward compatibility ของอีกหนึ่งมาตรฐาน Consumer Hi-Res Audio ยุคแรก ๆ จากฟอร์แม็ต SACD); 1.3 เวอร์ชั่นนี้ออกมาช่วงใกล้สิ้นสุดสงครามฟอร์แม็ต จึงเริ่มมีความชัดเจน และ strong มากขึ้น นอกเหนือจากการรองรับ Deep Color, xvYCC และ Auto lip-sync แล้ว จุดที่สร้างความน่าสนใจให้กับมาตรฐานไฮเด็ฟก็ คือ ระบบเสียง TrueHD (High Definition Surround Sound Standard ซึ่งเป็นมาตรฐานที่ใช้กับระบบโฮมเธียเตอร์ที่เราคุ้นเคยกันดีกับ Dolby TrueHD และ DTS-HD Master Audio จาก Blu-ray ซึ่งในกรณีนี้เป็นการส่งข้อมูลแบบ Bit-stream); ส่วนเวอร์ชั่นล่าสุด 1.4 เพิ่มเติมในเรื่องของระบบภาพ 3D, Audio Return Channel, Ethernet Channel (รายละเอียดของฟีเจอร์เหล่านี้ผมจะกล่าวถึงอีกครั้งในการทดสอบช่วงท้าย) และระบบภาพความละเอียดสูง (ยิ่งขึ้นอีก) คือ 4K (4096 x 2160p)
HDMI Version กับ Backward Compatibility
หากอุปกรณ์ในระบบได้รับการรรับรองมาตรฐาน HDMI Version ใหม่ จะสามารถยืนยันได้ว่าอุปกรณ์นั้นมีศักยภาพรองรับการใช้งานฟีเจอร์ต่าง ๆ ของเวอร์ชั่นก่อนได้ เช่น บลูเรย์เพลเยอร์รุ่นใหม่ที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน HDMI 1.4 นอกจากสามารถส่งสัญญาณภาพ 3D 1080p ของมาตรฐาน 1.4 ได้แล้ว ยังรองรับการส่งสัญญาณเสียง TrueHD แบบ Bit-stream ซึ่งเป็นฟีเจอร์ของ 1.3 ไปในเวลาเดียวกันได้อีกด้วย
ตรงกันข้ามหากมีอุปกรณ์หนึ่งในระบบเป็นเวอร์ชั่นต่ำกว่า จะส่งผลให้ระบบไม่สามารถใช้งานฟีเจอร์ของเวอร์ชั่นใหม่ได้… ตัวอย่างที่ใช้อธิบายเหตุการณ์ทำนองนี้ได้ชัดเจน เช่น ในกรณีของบลูเรย์เพลเยอร์ยุคแรกที่รองรับมาตรฐาน HDMI 1.0/1.1/1.2 แม้จะนำมาใช้งานร่วมกับ AVR รุ่นใหม่ในปัจจุบัน ผู้ใช้ก็ไม่สามารถรับฟังระบบเสียง TrueHD ในรูปแบบ Bit-stream ได้ เนื่องจากข้อจำกัดของมาตรฐาน HDMI จากเพลเยอร์นั่นเอง หรืออีกหนึ่งตัวอย่าง เช่น แม้ผู้ใช้จะมีบลูเรย์เพลเยอร์และจอภาพ ที่รองรับระบบภาพ 3D (เวอร์ชั่น 1.4) แต่มีการเชื่อมต่อสัญญาณผ่าน AVR เพื่อผลทางด้านระบบเสียง ถึงแม้ AVR จะเป็นเพียงแค่ทางผ่านของสัญญาณภาพ 3D แต่หากยังเป็นมาตรฐาน HDMI 1.3 หรือต่ำกว่า จะไม่สามารถส่งผ่านสัญญาณ 3D จากเพลเยอร์ ไปยังจอภาพ 3D ได้ ต้องทำการปรับเปลี่ยน AVR ให้เป็นรุ่นใหม่ตามมาตรฐาน 1.4 เสียก่อน ระบบ 3D จึงจะถูกเปิดใช้งานได้อย่างถูกต้อง
